W mediach, na konferencjach, w codziennych rozmowach słyszy się często słowa – neutralność klimatyczna, emisje zero-netto, neutralność węglowa. Osiągnięcie neutralność klimatycznej jest prawnie wiążącym celem Unii Europejskiej. Najpierw Rada Europejska, czyli zgromadzenie prezydentów i premierów państw członkowskich, jednogłośnie przyjęła tzw. konkluzje, które definiują wspólna politykę. Działający wspólnie Parlament Europejski oraz Rada Unii Europejskiej zamieniły politykę na prawo. Przyjęły Rozporządzenie – Europejskie Prawo Klimatyczne, dzięki któremu cel ten stał się prawnie wiążący dla wszystkich państw i wszystkich Europejczyków.
Unia wdraża w ten sposób przepisy Porozumienia paryskiego, które zobowiązują strony Porozumienia, czyli wszystkie państwa świata do jak najszybszego zatrzymania globalnego wzrostu powodowanych przez działalność ludzką emisji gazów cieplarnianych (CO2, metanu, podtlenku azotu,…). Po osiągnięciu maksimum emisji, świat ma zapewnić ich bardzo szybki spadek, a w efekcie osiągnąć do końca obecnego stulecia globalną równowagę pomiędzy antropogenicznymi emisjami oraz pochłanianiem gazów cieplarnianych przez biosystemy. Dzięki temu ludzkość będzie emitować do atmosfery tylko tyle, ile przyroda zdoła pochłonąć, nie dopuszczając do dalszego wzrostu koncentracji gazów, zwłaszcza CO2. Ma to być sposób zrealizowania pierwszego z celów Porozumienia – zatrzymanie wzrostu średniej temperatury na powierzchni planety znacznie poniżej 2°C, możliwie blisko 1,5°C.
Jakkolwiek samo pojęcie neutralności klimatycznej nie zostało zdefiniowane, zaczęło być stosowane niemal natychmiast po przyjęciu traktatu. Wydaje się, że dobrze odzwierciedla ono ducha i język paryskich rozmów i końcowych postanowień. Jak można przeczytać na stronie Rady UE, neutralność klimatyczna oznacza w praktyce emisje zredukowane do najmniejszego możliwego poziomu i zneutralizowanie (skompensowanie) pozostałych emisji. Ową kompensacją może być sekwestracja, czyli usunięcie CO2 z atmosfery. Może to być także tzw. offset, czyli skompensowanie nie dających się wyeliminować emisji dodatkowymi działaniami. Zazwyczaj są to projekty polegające na powtórnym zalesianiu, na inwestowaniu w odnawialne źródła energii itd. Projekty takie, zarówno korzystające z kapitałów prywatnych, jak i państwowych są już wdrażane w różnych częściach świata. Dobrym przykładem są porozumienia Szwajcarii z szeregiem państw rozwijających się, dzięki którym osiąga się tzw. transferowalne efekty mitygacyjny (redukcyjne). Osiąga się w ten sposób tzw. emisje zero-netto, czyli stan, w którym działalność ludzka staje się neutralna dla klimatu. Warunkiem powodzenia jest oczywiście zaangażowanie w działania klimatyczne całych gospodarek – przemysłu, transportu, miast, firm odpadowych, rolników, itd.
Duże znaczenie mieć będzie zachowanie konsumentów. Powstrzymanie marnotrawstwa wody i żywności, oszczędność energii są najbardziej oczywistymi działaniami. Niektórych emisji nie da się uniknąć. Jedyna nadzieja w przyrodzie. Każdy żywy organizm jest źródłem emisji. Istnieją jednak biosystemy, które potrafią pochłonąć więcej CO2, aniżeli same wydalają. Są to oczywiście rośliny, które setki milionów lat temu zamieniły ziemską atmosferę w środowisko przyjazne dla tych, którzy potrzebowali do życia tlenu. Lasy są najbardziej skutecznym pochłaniaczem CO2. Ważną rolę pełnią też gleby oraz oceany. Pochłonięty przez glebę CO2 poprawia jej żyzność, czyni ją atrakcyjnym siedliskiem dla rozmaitych organizmów
W poprzednim felietonie wspomniałem, że neutralności klimatycznej nie da się osiągnąć bez współpracy, a miasta i regiony odegrają szczególnie ważną rolę organizując społeczności lokalne, zapewniając niskoemisyjne usługi publiczne itd. Szczególnie ważną rolę odegrają też działając na rzecz adaptacji do zmian klimatu, inwestując w odporną na gwałtowne zjawiska infrastrukturę, prowadząc edukację – nie tylko dzieci i młodzieży, ale także przedsiębiorców. Inwestycje w tereny zielone, sadzenie drzew to kreowanie nowego i wzmacnianie istniejącego potencjału pochłaniania. Liczyć się będzie każdy skrawek zieleni. Dodatkowo, tereny zielone sprzyjają również zmianie stylu życia. Są miejscem aktywnego wypoczynku. Zamiast daleko za miastem, teren dla wypoczynku i aktywności może znaleźć się obok, tuż za rogiem.